| Muziekschriftje | Home | Voorbeelden | Statistiek |

Felix Eijgenraam

Felix Eijgenraam was een begenadigd wetenschapsjournalist die op veel te jonge leeftijd begin jaren negentig overleed. Hij schreef in NRC handelsblad.

Op vrijdag 22 december 1989 verscheen in het Cultureel supplement een artikel van hem onder de kop "De plezierfactor van 1989". In dat lange stuk, volop geïllustreerd met diagrammen en grafiekjes, kwam hij ietwat besmuikt uit voor een afwijking. Sinds geruime tijd hield hij een boekenschriftje bij. Een schriftje waarin hij, nadat hij een boek had uitgelezen, noteerde welk boek en wat hij er van vond. Uit het artikel bleek dat hij een echte lettervreter was. In het artikel gaf hij de conclusies die getrokken konden worden uit zijn eigen leesgedrag:

* verhouding fictie - non-fictie

* verhouding oorspronkelijk werk - vertaald werk

* genres (thriller, literatuur, biografie enzovoorts)

* gemiddeld aantal pagina's van alle gelezen boeken

* aantal gelezen pagina's per jaar

*verhouding man - vrouw

* aantal boeken die een, twee of drie sterren kregen

* enzovoorts

Uit de reacties die hij op dit leuke artikel kreeg bleek dat er vele anderen waren die een boekenschriftje bijhielden. In 1990 bewerkte hij het artikel tot een boekje dat in hetzelfde jaar uitkwam bij Aramith in Bloemendaal onder de titel: De plezierfactor : nut en genot van het boekenschrift. Dit boek is al lang uit de handel maar via uw lokale Openbare bibliotheek kan het beslist aangevraagd worden.

In het boek gaat hij uitvoerig in op aspecten als:

* hoe begin je

* wat noteer je, waarin, wanneer

* hoe noteer je de waardering voor het gelezene

* zijn er anderen met dezelfde afwijking (jazeker, bijvoorbeeld Maarten 't Hart)

* wat is de functie van een spreadsheet

Maar uit elke zin in het boek blijkt vooral dat het een onschuldige afwijking is. Die niemand kwaad doet en pas na jaren "werk" het plezier oplevert: dé plezierfactor.

Muziekschriftje

Dit artikel was voor de samensteller van deze site aanleiding om ruim een maand na verschijning van het artikel op donderdag 18 januari 1990 ook te starten met een schriftje: een muziekschriftje. Ik lees dagelijks, maar vooral kranten en tijdschriften. Boeken schieten er té vaak bij in. In ieder geval te weinig om daarvoor een boekenschriftje aan te gaan leggen. Muziek draai ik thuis dagelijks. De radio is alleen van belang als informatiekanaal. Muziekprogramma's op de radio waarvoor ik tijd zou moeten inruimen bestaan volgens mij niet meer. Format-radio en "leuke" diskjockeys regeren het land. Interessante platendraaiers zijn letterlijk en figuurlijk verbannen naar de uithoeken van dit land. Ik behelp me dus met het opzetten of "draaien" van cd's. Recensies en muzieklijstjes brengen me op ideeën.

Vanaf die 18e januari 1990 noteer ik dagelijks in een schriftje welke cd's (en toen nog lp's) er aan het einde van de dag naast de pick-up en cd-speler liggen. In het schriftje noteer ik in de marge bijzondere dingen die zich op de bewuste dag hebben voorgedaan. En ik noteer onder aan de pagina ook de titelgegevens van de boeken die ik zo nu en dan nog wel eens helemaal uitlees.

Al in 1991 ben ik begonnen om dit noteerwerk te verwerken in de computer.

Variabelen die ik in de spreadsheet aan de titels toevoeg zijn de volgende:

* jaartal dat het album uitkwam

* groep, man of vrouw

* studio-album of een verzamelcd

*cd of lp

* klassiek of pop

* bij klassiek: dirigent, instrumentalist, zanger of ensemble

Doel is om aan het eind van het jaar objectief vast te kunnen stellen hoe mijn draaigedrag in een bepaald jaar is geweest. Dit in tegenstelling tot de lijstjes die op deze site actief worden verzameld. Professionele muziekkenners leveren een lijstje in met hun "beste" platen van het afgelopen jaar. Prima, leuk. Essentieel voor de muziekliefhebber die actief op zoek is naar nieuwe, andere namen. Maar, ik verdenk veel muziekkenners ervan dat ze bij de samenstelling van zo'n lijstje snobistisch te werk gaan. Veel muziekkenners noemen albums die (bijna) niemand kent of ze nemen soms platen op waar ze zelf iets mee te maken heb (al is het maar dat ze over het bewuste album een recensie hebben geschreven). Een muziekschriftje is onverbiddelijk: alles wat je draait komt aan het eind van het jaar naar voren.

Het levert de volgende lijstjes op:

* wat was dé plaat van het jaar (want het vaakst opgezet)

* hoeveel dagen van een bepaald jaar heb ik geen muziek gedraaid (in de huiskamer)

* hoeveel platen heb ik opgezet (per maand, jaar)

* verhouding pop - klassiek

* verhouding mannen - vrouwen - groepen

* jaartal waarin de platen zijn verschenen (lopend jaar, vorig jaar, het jaar daarvoor enzovoorts)

* wat zijn of waren de vruchtbaarste jaren (dat muziek uitkwam die ik blijf draaien)

* verhouding cd - lp (in het begin van de jaren negentig nog relevant)

De gegevens van elk afzonderlijk "draai-jaar" worden daarna afgezet tegenover andere jaren.

Dan ontstaan lijstjes als:

* hoeveel unieke albums heb ik van een bepaalde artiest (componist, zanger, groep) door de jaren heen gedraaid (en hoe vaak, hoeveel totaal)

* zit er een ontwikkeling in mijn leengedrag (meer of minder klassiek, meer recent werk of zijn bepaalde jaren vruchtbaarder als andere jaren)

* wanneer verdween de lp uit mijn leven

* ga ik meer of minder draaien; of is het stabiel

* enzovoorts

Voorbeelden

* dé (20) platen van het jaar

* de top 50 van elk jaar

* top 500 van 1990 t/m 2009 (20 jaar)

* aantal albums per maand/jaar

* Overige statistieken

Tot slot - Begin vandaag nog!

Een schriftje (met harde kaft) is zo gekocht. Het kost weinig tijd. Het heeft iets dwangmatigs maar levert na een aantal jaren beslist plezier op. Ontdek wat Felix Eijgenraam als de plezierfactor omschrijft.

Ariodante / Marc Minkowski - Anne Sofie von Otter (Archiv 1997)

57